Ijken

Metrologiewet (voorheen IJkwet)

Dagelijks worden door ons allemaal, zowel privé als zakelijk, meetmiddelen gebruikt. Bij gebruik van meetmiddelen met een specifieke toepassing geldt de Metrologiewet voorheen IJkwet. De Metrologiewet is gebaseerd op Europese regelgeving: Measurement Instrument Directive (MID). In de Metrologiewet worden voor specifieke meetinstrumenten; zoals weegwerktuigen, watermeters, benzinemeters en elektriciteitsmeters eisen voor kalibratie en inspectie beschreven.

Van oudsher was de waarborg voor dergelijke meetapparatuur vastgelegd in de IJkwet. De IJkwet is in 2006 vervallen en vervangen door de Metrologiewet.

De Metrologiewet stelt criteria voor het gebruik van meetmiddelen voor volksgezondheid, openbare veiligheid, openbare orde, milieubescherming en consumentenbescherming of ten behoeve van eerlijke handel, van heffing van belastingen etc. De belangrijkste doelen van de Metrologiewet zijn dan ook:

• het vertrouwen in meetinstrumenten vergroten;
• voorwaarden stellen voor een eerlijke handel;
• zorgen voor rechtszekerheid.

Ijken, keuring, inspectie of kalibratie

Met het vervallen van de IJkwet is de term ijken formeel niet meer in gebruik. In de Metrologiewet wordt gesproken van inspectie of keuring in plaats van ijken. Een keuring is een onderzoek en vaststelling van de overeenstemming met specifieke of algemene eisen.

In de volksmond wordt de term ijken ook weleens gebruikt wanneer het eigenlijk een kalibratie betreft.

IJking (keuring) en Kalibratie

Bij een keuring/inspectie (ijking) zal een kalibratie een onderdeel zijn. Kalibratie is een handeling waarbij vastgesteld wordt of aangegeven waarde van een meetmiddel in overeenstemming is met de werkelijke van een meetgrootheid. Gemeten wordt dus de mogelijke afwijking van de aangegeven waarde met de werkelijke waarde. Voor alle meetmiddelen is een kalibratie noodzakelijk om de kwaliteit vast te stellen.

In aanvulling op een kalibratie wordt bij een keuring (ijking) van een meetmiddel, zoals weegwerktuigen, watermeters, benzinemeters en elektriciteitsmeters, een inspectie uitgevoerd met toetsing aan criteria zoals vastgelegd in de Metrologische regelgeving. Als een meetmiddel aan alle criteria voldoet wordt een keurmerk of verzegeling aangebracht. De aanwezigheid van deze keurmerken is voor de consument dan een waarborg voor de juistheid van een meetinstrument.